Strażnicy Uśmiechu

Likwidacja Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej od 01.01.2010 r. przerwała realizację programu „Strażnicy Uśmiechu”, a Elżbieta Nerwińska, poprzednio dyrektorka CMPP-P, powołując niepubliczną placówkę doskonalenia nauczycieli: Centrum Pozytywnej Edukacji, podjęła kontynuację niektórych działań programowych CMPP-P.

Program „Strażnicy Uśmiechu” oferowany jest w Polsce w porozumieniu z Trenerami  przeszkolonymi przez Nadę Ignjatović Savić oraz Instruktorami, którzy są przygotowywani do prowadzenia szkoleń dla nauczycieli przez Centrum Pozytywnej Edukacji.

Kurs dla Trenerów programu „Strażnicy Uśmiechu” przeprowadziła autorka programu Nada Ignjatović – Savić w maju 2006 roku. Dyplomy Trenerów uprawniające do prowadzenia szkoleń dla nauczycieli otrzymali: 

1. Anna Bentyn –  Gniezno;
2. Małgorzata Dotka – CMPP-P – ORE, Warszawa;
3. Bernadetta Jabłońska – WMODN, Olsztyn;
4. Małgorzata Jakubczak – CMPP-P – obecnie Polski Instytut Mindfulness w Warszawie;
5. Marianna Jonak – Puławy;
6. Grażyna Łaniewska – Centrum Edukacji Nauczycieli, Białystok;
7. Urszula Łącka – Konin;
8. Beata Łęcka – Katowice;
9. Elżbieta Nerwińska – CMPP-P – obecnie Centrum Pozytywnej Edukacji;
10. Grażyna Skoczek – CMPP-P  - ORE, Warszawa;
11. Maria Skowrońska – Stowarzyszenie Wychowanie dla Przyszłości w Ostródzie;
12. Mieczysław Wojciechowski – Warszawa;

Po przekształceniu CMPP-P w Ośrodek Rozwoju Edukacji Centrum Pozytywnej Edukacji odkupiło scenariusze do prowadzenia warsztatów, a autorka Nada Ignjatović – Savić wyraziła zgodę na  oferowanie programu „Strażnicy Uśmiechu” szkołom i nauczycielom przez Centrum Pozytywnej Edukacji.

W maju 2011 roku zorganizowany został Kurs dla Instruktorów programu „Strażnicy Uśmiechu”. Uczestniczące w nim  trenerki programu „Przyjaciele Zippiego”, uzyskały uprawnienia do prowadzenia szkoleń dla nauczycieli w programie „Strażnicy Uśmiechu”.     W kolejnych latach 2012; 2013 i 2014 kolejne grupy Instruktorów – uzyskały uprawnienia do prowadzenia szkoleń dla nauczycieli. Poniżej zamieszczamy listę Trenerów i Instruktorów, którzy aktualnie oferują szkolenia dla nauczycieli - realizatorów programu „Strażnicy Uśmiechu”, w porozumieniu z Centrum Pozytywnej Edukacji. 

W zależności od grupy wiekowej dzieci, nauczyciele otrzymali materiały metodyczne potrzebne do realizacji zajęć z uczniami.

Materiały dla nauczycieli do realizacji programu w klasach I-III.

Zakres tematyczny poszczególnych zajęć:

▪   SAMOŚWIADOMOŚĆ

▪   MOJE MIEJSCE RELAKSU

▪   CO MNIE MARTWI

▪   WYRAŻANIE UCZUĆ

▪   KOMUNIKACJA UCZUĆ

▪   KOMUNIKACJA I NIEPOROZUMIENIA

▪   WSPÓŁPRACA

▪   SNY

▪   MOJA ZŁOŚĆ

▪   KONFLIKTY

▪   STRACH

▪   SMUTEK

▪   MOJE PRAGNIENIA

▪   JA I JAK MNIE WIDZĄ INNI

▪   MIŁOŚĆ

▪   PRAWA DZIECI

Materiały dla nauczycieli do realizacji programu w klasach IV-VI.

Zakres tematyczny poszczególnych zajęć:

▪   POZNAJMY SIĘ

▪   KOCHAJMY SIEBIE

▪   IDEALNE MIEJSCA RELAKSU

▪   WYRAŻANIE UCZUĆ

▪   MOJA ZŁOŚĆ

▪   KONSTRUKTYWNE ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW

▪   STRACH

▪   SMUTEK

▪   CELE - SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ

▪   PRAWA MŁODYCH

▪   MIŁOŚĆ

Każdy z nauczycieli otrzymał pod koniec pilotażu do wypełnienia raport realizatora programu. Na tej podstawie trenerzy opracowywali raport trenera. Poniżej przedstawiono zbiorczo dane zebrane z raportów przekazanych przez trenerów.

Dane ogólne

Podsumowanie danych zebranych z raportów trenerów

▪ W pilotażu programu wychowawczo-profilaktycznego „Strażnicy Uśmiechu”  wzięło udział 14 szkół podstawowych z całej Polski.

▪ W szkoleniu wzięło udział 190 nauczycieli, z czego 122 zrealizowało całość programu.

▪ 2762 uczniów brało udział w zajęciach w roku szkolnym 2006/2007.

▪ Wśród przeszkolonych najwięcej było nauczycieli mianowanych a najmniej nauczycieli stażystów.

▪ Wśród przeszkolonych najwięcej było nauczycieli nauczania zintegrowanego.

▪ Najwięcej było nauczycieli ze stażem pracy między 7 a 20 lat.

▪ Prawie wszyscy nauczyciele przystępując do realizacji programu czuli się do niego przekonani

▪ Prawie wszyscy nauczyciele uważają, że warto było realizować program, ponieważ mieli szanse lepiej i głębiej poznać uczniów.

▪ W wyniku realizacji programu nauczyciele najwięcej dowiedzieli się o lękach i ograniczeniach u dzieci.

▪ Większość nauczycieli po przeprowadzeniu programu zauważyła w sobie korzystne zmiany, najwięcej z nich stało się bardziej otwartymi, wyrozumiałymi i spokojniejszymi w pracy z dziećmi.

▪ W przyszłości większość nauczycieli chce realizować program.

▪ Dla większości nauczycieli realizacja programu zaowocowała nowymi pomysłami, najczęściej wymienianym było wykorzystanie poznanych zabaw, ćwiczeń i technik na innych zajęciach lekcyjnych.

Co – zdaniem nauczycieli – realizacja programu dała uczniom?

▪ Program był przyjmowany przez dzieci pozytywnie, były chętne, aktywne i zaangażowane.

▪ Nauczyciele w wyniku realizacji programu zauważyli pozytywne zmiany u większości uczniów.

▪ Według nauczycieli dzięki realizacji programu dzieci nauczyły się przede wszystkim wypowiadania się na forum grupy, słuchania siebie nawzajem i swobody w wypowiadaniu swoich uczuć i potrzeb.

▪ Dzięki realizacji programu zaszły zmiany w klasie, przede wszystkim poprawił się kontakt z wychowawcą, poprawiła się także atmosfera w klasie.

Uwagi i sugestie nauczycieli dotyczące realizacji programu

▪ Podczas realizacji programu większość nauczycieli korzystało ze wsparcia innych realizatorów

▪ Wsparcie polegało głównie na wymianie doświadczeń pomiędzy realizatorami.

▪ Zauważono korzystne zmiany wśród grona nauczycieli, przede wszystkim lepsze zrozumienie siebie nawzajem oraz większa otwartość, życzliwość i współpraca.

▪ Większość rodziców zauważyło zmiany w swoich dzieciach, najczęściej sygnalizowali, że dzieci stały się bardziej otwarte i chętniej z nimi rozmawiają.

▪ Wszyscy nauczyciele prowadzili zajęcia w kręgu, wielu z nich narzekało na za dużą liczbę dzieci w jednej grupie

▪ Największą trudność sprawiła nauczycielom zbyt krótka lekcja, utrzymanie dyscypliny oraz zbyt duża liczebność grup

▪ Nauczyciele stwierdzili, że jest to użyteczny program wychowawczy oraz jest to ciekawa i atrakcyjna propozycja zarówno dla uczniów jak i nauczycieli.

Wnioski

Program wychowawczo – profilaktyczny „Strażnicy Uśmiechu” autorstwa Nady Ignjatović – Savić został pilotażowo zrealizowany w kilkunastu szkołach podstawowych w Polsce. Z przeprowadzonych rozmów, ankiet i spotkań superwizyjnych wynika, że w większości program został przyjęty pozytywnie. Nauczyciele po przejściu 32-godzinnego szkolenia przygotowującego ich do realizacji programu mieli różne wątpliwości. Okazało się, że wiele z nich było uzasadnionych. Po przystąpieniu do realizacji programu z dziećmi nauczyciele wskazywali często problemy organizacyjne, zbyt dużą liczebność dzieci oraz zbyt mało czasu na prowadzenie zajęć. Jednak większość z nich poradziła sobie z pojawiającymi się trudnościami i realizowała program.

Nauczyciele zauważyli korzystne zmiany, które zaszły w nich samych i w uczniach po zrealizowaniu programu. Nauczycieli zaczęli dostrzegać, doceniać i słuchać siebie nawzajem. Podczas realizacji programu wielokrotnie dzielili się między sobą doświadczeniami zdobytymi podczas zajęć. Nauczyciele i rodzice u większości dzieci również dostrzegli zmiany w zachowaniu. Największym sukcesem było otwarcie się dzieci nieśmiałych i zamkniętych w sobie. Poza tym uczniowie wynieśli dużo umiejętności przydatnych w codziennym życiu, zarówno w szkole jak i w domu. Nauczyli się słuchać siebie nawzajem, stali się bardziej tolerancyjni i otwarci w komunikacji, są bardziej swobodni w wyrażaniu swoich uczuć i potrzeb. Dzięki realizacji programu w większości szkół bardzo poprawiła się atmosfera w klasie oraz kontakt z wychowawcą. Podczas zajęć każde z dzieci miało możliwość wypowiedzieć się i zostać wysłuchanym, duża ilość ćwiczeń ruchowych, zabaw, rysowanie podnosiło atrakcyjność warsztatów. Duża ilość uczniów dopytywała swoich nauczycieli o to, kiedy się odbędą następne zajęcia.

Pilotaż programu „Strażnicy Uśmiechu” zakończył się w czerwcu 2007 r. Większość nauczycieli, uczniów i rodziców wyrażało pozytywne opinie na temat programu, jednogłośnie twierdzili, że uczestnictwo w nim miało dla nich duże znaczenie.

Opracowała

Małgorzata Ignaczewska

Pracowania Psychoedukacji

Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej

Warszawa, wrzesień 2007 r.

Program Strażnicy Uśmiechu mógł być realizowany w szkołach  tylko na zasadzie dobrowolności zarówno  nauczycieli jak i uczniów.

1.   Zasady realizacji pilotażu Programu ustalał trener z dyrektorem szkoły.

2. W szkoleniu brało udział od 12 do 16 nauczycieli, w tym psycholog oraz pedagog z tej samej szkoły (jeżeli w szkole nie było psychologa ani pedagoga, rolę osoby wspierającej mógł pełnić nauczyciel świetlicy, dyrektor lub ewentualnie pracownik poradni).
3. W przypadku mniejszych szkół w szkoleniu mogło wziąć udział cała rada pedagogiczna z dwóch szkół, przynajmniej po osiem osób z każdej, w tym psycholog lub pedagog.
4. Szkolenie nauczycieli trwało 32 godziny (mogło być realizowane w ciągu 4 kolejnych dni lub dwa razy po dwa dni w niedużym odstępie czasu).
5. Program był realizowany w ciągu jednego roku szkolnego, podczas kolejnych tygodni w miarę możliwości bez dłuższych przerw pomiędzy zajęciami.
6. Program był realizowany na godzinach wychowawczych, lekcjach sztuki, zajęciach pozalekcyjnych, „zielonych szkołach” oraz wyjazdach integracyjnych wyłącznie przez nauczycieli przygotowanych przez trenerów programu Strażnicy Uśmiechu.
7. Dyrektor szkoły  składał oświadczenie o przestrzeganiu praw autorskich.
8. Udział nauczycieli w szkoleniu był bezpłatny.
9. Nauczyciele otrzymali zaświadczenia o udziale w realizacji Programu po ukończeniu szkolenia i zrealizowaniu pilotażu.

Szkoła zapewniała:

• miejsce szkolenia
• materiały potrzebne do szkolenia (kredki, papier, nożyczki itp.),
• kopię Skali cech i zachowań ucznia dla każdego dziecka,
• zwrot kosztów podróży, zakwaterowania i wyżywienia trenera,
• zwrot kosztów przesyłki materiałów przeznaczonych dla nauczycieli.

Nauczyciel zobowiązywał się:

• realizować program zgodnie z otrzymanymi scenariuszami zajęć,
• wypełnić Skalę cech i zachowań ucznia dla każdego dziecka i przekazać ją trenerowi,
• nie kopiować i nie udostępniać  otrzymanych materiałów osobom nie przeszkolonym,
• gromadzić materiały wypracowane przez dzieci w czasie trwania szkolenia,
• zbierać i przekazywać trenerowi informacje dotyczące przebiegu pilotażu programu.

W roku szkolnym 2006/2007 został przeprowadzony pilotaż programu w 14 szkołach podstawowych w całej Polsce.

► Liczba placówek, które realizowały program:

W roku szkolnym 2006/2007 Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej we współpracy z przeszkolonymi wcześniej przez Nadę Ignjatović Savić trenerami, przeprowadziło  pilotaż programu.

Program został oceniony pozytywnie. Większość nauczycieli, uczniów i rodziców uznało, że program jest przydatny i zauważono następujące efekty jego realizacji:

• poprawa relacji interpersonalnych w szkole oraz korzystne zmiany wśród nauczycieli, przede wszystkim lepsze zrozumienie siebie nawzajem oraz większa otwartość, życzliwość i współpraca,
• program pozwolił nauczycielom lepiej poznać uczniów, dowiedzieć się więcej o lękach i ograniczeniach niektórych dzieci,
• nauczyciele stali się bardziej otwarci i wyrozumiali,
• program był przyjmowany przez dzieci pozytywnie, były chętne, aktywne i zaangażowane,
• nauczyciele zauważyli pozytywne zmiany u większości uczniów w wyniku realizacji programu, dzieci nauczyły się wypowiadania się na forum grupy, słuchania siebie nawzajem i swobodniejszego wyrażania swoich uczuć i potrzeb,
• wielu rodziców zauważyło zmiany w swoich dzieciach, najczęściej sygnalizowali, że dzieci stały się bardziej otwarte i chętniej z nimi rozmawiają,

W podsumowaniu pilotażu nauczyciele stwierdzili, że jest to użyteczny program wychowawczy i stanowi ciekawą oraz atrakcyjną propozycję programową dla szkoły. To, co zdecydowanie utrudniało realizację zajęć – to zbyt liczne klasy i trudności z utrzymaniem dyscypliny podczas zajęć.

Nauczyciele zauważyli wiele korzystnych zmian, jakie zaszły w nich samych i w uczniach po zrealizowaniu programu. Nauczyciele zaczęli doceniać i słuchać uczniów oraz siebie nawzajem, wielokrotnie dzielili się między sobą doświadczeniami zdobytymi podczas realizacji zajęć. Nauczyciele i rodzice dostrzegli również zmiany w zachowaniu u większości dzieci. Największym sukcesem było otwarcie się dzieci nieśmiałych i zamkniętych w sobie. Poza tym uczniowie wynieśli dużo umiejętności przydatnych w codziennym życiu, zarówno w szkole jak i w domu. Nauczyli się słuchać siebie nawzajem, stali się bardziej tolerancyjni i otwarci w komunikacji, bardziej swobodni w wyrażaniu swoich uczuć i potrzeb. Dzięki realizacji programu w większości szkół bardzo poprawiła się atmosfera. Podczas zajęć każde z dzieci miało możliwość wypowiedzenia się i bycia wysłuchanym, duża ilość ćwiczeń ruchowych, zabaw, rysowanie podnosiło atrakcyjność warsztatów.

Pozytywne rezultaty pilotażowej realizacji programu „Strażnicy Uśmiechu” w Polsce pozwoliły na podjęcie decyzji o zarekomendowaniu tego programu szkołom podstawowym przez Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej.